Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB): Yalnızca “Dikkat Dağınıklığı” Değil

Günümüz dünyasında “dikkat dağınıklığı” kavramı neredeyse herkesin dilinde. Ancak Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) bundan çok daha fazlasıdır. DEHB, yalnızca dikkatin çabuk dağılması ya da yerinde duramama hali değildir; beynin dikkat, planlama, dürtü kontrolü ve motivasyonla ilgili süreçlerinde farklı bir işlemlemenin sonucudur.

DEHB Nedir?

DEHB, çocukluk döneminde başlayan ancak yetişkinlikte de etkilerini sürdürebilen nörogelişimsel bir durumdur. Dikkati sürdürmede zorluk, unutkanlık, organize olamama, dürtüsellik ya da aşırı hareketlilik gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Bu belirtiler, kişinin potansiyelini gerçekleştirmesini, ilişkilerini ve günlük yaşamını zorlaştırabilir.
Ancak erken fark edilip doğru destekle yönetildiğinde, DEHB bir engel olmaktan çok, farklı bir öğrenme ve düşünme biçimine dönüşebilir.

Bugün güncel olarak, psikiyatristlerin DEHB tanı ve teşhis yaparken destek aldığı ve uygulamasının çoğunlukla psikolog ve psikolojik danışmanlar tarafından yapıldığı MOXO Dikkat Testi’nin güvenilirliği oldukça yüksektir. Moxo Dikkat Testi yüz yüze ve online olarak uygulanabilmektedir. 6 yas itibariyle tüm çocuk, genç ve yetiskinlere uygulanabilmektedir. Oldukça pratik ve zamanla tekrar uygulanabilme özelliğine de sahiptir. Kocaeli/İzmit’te kurumumuzda uygulanmaktadır.

Dehb’de Belirtiler Yaşa Göre Farklı Görünür

Çocuklarda: Derste dalgınlık, ödevleri tamamlamada zorlanma, sık sık eşya kaybetme, sırada bekleyememe veya yerinde duramama.

Ergenlerde: Duygusal dalgalanmalar, zaman yönetimi zorlukları, akademik motivasyon düşüklüğü.

Yetişkinlerde: Dağınık zihin, sık sık erteleme, dikkatin kolay dağılması, plansızlık hissi ya da ani karar verme eğilimi.

DEHB’nin yaşam boyu etkileri kişiden kişiye değişir. Bazı bireylerde dikkat eksikliği baskınken, bazılarında hiperaktivite ve dürtüsellik öne çıkar. Bir kısmında ise bu üç özellik bir arada görülebilir.

“Tembellik” Değil, Farklı Bir Beyin İşleyişi

DEHB çoğu zaman “isteksizlik” ya da “disiplinsizlik” olarak etiketlenir. Oysa DEHB’de beynin ödül ve dikkat sistemleri farklı çalışır. Bu nedenle kişi ilgi çekici bulmadığı bir işe odaklanmakta zorlanabilir, ancak merak ettiği bir konuda saatlerce yoğunlaşabilir.
Bu fark, tembellikten değil, beynin dopamin sisteminin işleyiş farklılığından kaynaklanabilir.

DEHB ile Baş Etmenin Yolları

DEHB, yönetilmesi gereken bir yaşam tarzı farklılığıdır.
Bu süreçte en etkili destekler şunlardır:

🎯 Psikolojik Danışmanlık: Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve Mindfulness temelli yaklaşımlar, dikkat becerilerini ve öz düzenlemeyi ve duygu regülasyonunu güçlendirir.

🧩 Oyun Terapisi ve Psikoeğitim programları: Çocuklarda öz farkındalık ve duygusal dengeyi destekler.

📋 Günlük Rutin ve Zaman Yönetimi: Küçük adımlarla yapılandırılmış planlar, odaklanmayı artırır.

💬 Aile Eğitimi: Ebeveynlerin çocuğu anlaması ve destekleyici bir ortam oluşturması sürecin en önemli parçasıdır.

Doğru Destekle DEHB Güce Dönüşebilir

DEHB’ye sahip bireyler çoğunlukla yaratıcı, hızlı düşünen, sezgileri güçlü ve yenilikçi insanlardır.
Uygun destekle bu özellikler, yaşamın birçok alanında avantaja dönüşebilir. Önemli olan “daha dikkatli olmak” değil, beynin nasıl çalıştığını anlamak ve buna uygun bir yaşam düzeni kurmaktır.

💡 Unutmayın: DEHB bir kimlik değil, sadece bir yönünüzdür. Doğru destekle, potansiyelinizi görünür kılmak mümkündür.

Uzman Psikolojik Danışman Ayperi Otru Kılıç – Bilişsel Davranışçı Terapi, Deneyimsel Oyun Terapisi ve Mindfulness temelli yaklaşımlarla çocuk, ergen, genç ve ailelerle çalışmaktadır.